https://elocankt.blogspot.com/2019/12/okudugum-kitap-adil-oran-hocamn.html
İkinci bir kitap olaraksa yine Adil Oran Hocam'ın (http://adiloran.com/) kitaplığından ödünç alarak okuduğum Brant Cooper ve Patrick Vlaskovits tarafından yazılmış (daha doğrusu derlenmiş, bunu daha sonra açıklayacağım) YALIN GİRİŞİMCİ kitabı oldu. Adil Hocam kitabın orijinalini okuduğundan bana ödünç verirken çevirisinden emin olamadığını söyledi. Kitap Türkçe haliyle daha geniş bir kitleye hitap etse de tavsiyem orijinalini okumanız yönünde olur.
Kitabın hacmi gözüktüğünden daha fazla. Yani benim gibi 1 haftada bitiririm deyip 2 hatta 3 haftaya sarkıtabilirsiniz. (Gerçi yanında 3 kitap daha okuyordum ama tek başına Yalın Girişimci'yi okusam da bitirebileceğimi düşünmüyorum...) Kitap tek başına birkaç kitabın birleşimi gibi:
-Bill Aulet - Disciplined Entrepreneurship
-Alex Osterwalder - İş Modelleri
-Eric Ries - The Lean Startup
Eric Ries'ın 5 temel ilkesinden bahsetmesi mesela anlatmaya çalıştığım:
Tabii bu bilgiyi ODTÜ GİMER Twitter sayfasından da öğrenebilirdiniz :):
https://twitter.com/odtugimer/status/1228019501431693312
Başka bir örnek Alex Osterwalder'dan:
Hepsinin kilit kısımlarını alıp bir kitapta birleştirmişler. Bu yüzden ben kitap okumayı çok sevmiyorum, yine de girişimcilikle ilgili bir kitap okumak istiyorum diyorsanız sizin için doğru seçenek olabilir. Ama benim gibi her şeyin ayrıntısını öğrenmek isteyen biriyseniz tam daldığınız anda kitap başka bir konuya geçince bu sinirlerinizi bozabilir.
Kitap sadece yukarıda belirttiğim kitaplardan değil aynı zamanda alanında ün yapmış çeşitli kimselerden de alıntılarla doluydu. Bu yüzden kitabı okurken not defterimi ve kalemimi sürekli yanımda tutmam gerekti. Mesela Geoffrey Moore'ın çan şeklindeki "Teknoloji Yaşan Döngüsü Benimseme Eğrisi"ni yine ilk defa bu kitapta gördüm:
1. İnovasyon yapanlar
2. İlk benimseyenler
3. İlk çoğunluk
4. Geç çoğunluk
5. Geç kalmış olanlar
Her ne kadar konular parça parça alıntı olsa da kitabı diğer kitaplardan ayıran ve size önermeme sebep olan özelliği içindeki mülakatlar (çoğu kişi bunlara röportaj dese de doğrusunu kullanacağım...). Mesela "Meta İnovasyon" kavramını bu mülakatlardan 500 Startups ile yaptıkları sayesinde öğrendim:
"Mesele; ortaya çok az koymak, kurucuların nasıl davrandığını gözlemlemek, işlerin nasıl seyrettiğini takip etmek ve sonra ortaya daha fazla koymaktır. Bu geleneksel bir VC modelinden çok farklı. Çünkü geleneksel modelde, kurucuları tanımak için çok zaman harcamamız ve yüklü bir peşin çek yazmamız, sonra kendi sırtımızı sıvazlayıp bunun başarılı olacağını biliyor gibi davranmamız gerekir." sf. 7
PayPal, Intuit, TakeLessons, TaskRabit, 99 Desings, Meetup, Sharethrough, Berkeley Pizza, Hubspot, Copyblogger gibi pek çok şirketle mülakat/vaka incelemesi örnekleri var kitapta. Tabii yalnızca başarılı olanlar değil, özellikle vaka incelemeleri kısmına başarısız olanlar da alınmış. Bu da şu demek oluyor: başkalarının deneyimlerinden (parayla alamayacağınız 2 şeyden birisi bence deneyim, diğeriyse anı) yararlanma şansınız oluyor. Mesela ben Intuit şirketindeki insanların zamanlarının %10'unu kendi projelerine ayırdığını bu kitap sayesinde öğrendim.
İlk dönem Adil Hocam'dan aldığım Fundamentals of Business dersinde benzer bir uygulamanın Google'da olduğunu konuşmuştuk...
"PayPal'de birçok zeki insan var, ancak şirket çok hızlı büyüdüğü ve çok fazla şey olduğu için faaliyette bulunmak zordu çünkü PayPal çok büyük ve bürokratik bir hal almıştı. Bu elbette büyük bir engeldi. Eğer biri farklı bir şey yapmak isterse genel eğilim hayır demek oluyordu." sf. 42, Paypal Kullancı Arayüzü Mühendisi Bill Scott
Kitabın beni en çok etkileyen ve zorlayan kısmı ise müşteri segmentlerini anlattığı kısım oldu. Belki bu konuda çok fazla kitap okumadığımdan belki de kitap gerçekten ayrıntılı anlattığından bilmiyorum. Bu yüzden eğer kitabı okursanız bu konudaki görüşlerinizi duymak isterim. Müşteri segmentleri ile ilgili kafanızdaki pek çok soruya cevap bulabileceğinizi inanıyorum.
Bu müşteri durumlarını tek tek inceleyen websiteler/appler var bildiğim kadarıyla. Yazılı olarak bulmak isterseniz sizi yine Yalın Girişimci kitabına yönlendireceğim. Bu sadece ufak bir kısmı.
Gelir rakamları tüm çabaları yatırımın geri dönmesiyle ölçer. Intuit'ten Hugh Molotsi ise "Net Prometer Score" ile bunu bambaşka bir noktaya taşıyor, yine müşteri penceresinden bakarak:
"1. Net Tavsiye Skoru: Müşterinin ürününün başkalarına tavsiye etme konusundaki hevesini ölçer.
2. Aktif Kullanım: Müşterinin ürünle olan ilişkisini ölçer.
3. Müşteri Yararı: Ürünün vaatlerini yerine getirip getirmediğini ölçer." sf. 57
"Görülüyor ki denizde pek çok farklı balık var ama aynı zamanda her birinin farklı bir türü veya davranışı var. Bazı balık cinslerini tutmaya yarayan yöntemler bazılarında işe yaramaz. Görmüş geçirmiş girişimciler nasıl balık tutulacağını bilir. Ürünlerini kimin alacağı sorulduğunda ise hedef grubun özelliklerini saymakla kalmaz, belirli müşterilerden ve onlara özgü sıkıntılardan, tutkulardan ve ihtiyaçlardan bahseder." sf. 62
"Segment: Aynı sorunu ve tutkuyu paylaşan ve aynı dili konuşan belirli bir grup insan." sf. 61
Alttaki gibi "info grafikler" ise kitabı okunası kılan başka bir özelliği. Pek çok yerde uzun uzun açıklamak yerine info grafikler vererek, semboller kullanarak olayı daha akılda kalıcı hale getirmiş.
"Yaşlı vatandaşlar için mobil bir uygulama geliştirebilir, Fortune 100 CEO'larını hedefleyen bir Facebook kampanyası başlatabilir veya seyyar sattığınız hamburger için 25 dolar isteyebilirsiniz. Ancak ürün, taktik ve fiyatlandırma ile segment arasındaki uyumsuzluk, planladığınız sonsuz Hawaii tatilinizi geciktirebilir." sf. 65
Kitabı önermenin bir nedeni de her bir terimi tek tek açıklaması. Açıkçası pivot, kilit kişiler gibi bildiğim terimlerle karşılaşsam da gölge güç, teknik borç gibi terimleri ilk kez Yalın Girişimci kitabında gördüm. Aslında hem bu yüzden hem de fikri olan insanlar için segment, sorun, ürün, teknoloji, satış kanalı gibi alanlarda alıştırmalar ve doldurarak fikrinizi olgunlaştırabileceğiniz tablolar koydukları için de kitabı önerebilirim.
Bu alıştırmalar ve tablolar Adil Hocam'ın da İş Modeli derslerinde anlattığı üzere "havadaki fikrinizi kağıda dökmenizi ve aslında işlerin o kadar da basit olmadığını, bazen pivot etmeniz bazense fikri tamamen terk etmeniz gerektiğini fark etmenizi" sağlıyor.
"Teknik Borç: Diğer öncelikler nedeniyle (örneğin yeni özelliklere konsantre olma gibi) biriken sorunları ya da değinilmemiş ürün geliştirme meselelerini tanımlamak için kullanılır."
Kitapta iç girişimciliğe de değinilmesi güzeldi. Özellikle Toyota üzerinden verilen örneklerin sizin de dikkatinizi çekeceğine inanıyorum:
"Belki de önemli olan değer yaratımıdır. Toyota üretim sistemi, salt verimlilik kaygısıyla verimlilikle ilgilenmez. Bunun özünde değer üretimi vardır. Aynısı yalın girişimler için de geçerlidir... ...Toyota'da yalın üretim uygulamaları çerçevesinde yönetim dışındaki fabrika çalışanlarına yolunda gitmeyen bir şey gördüklerinde üretim bandını durdurma yetkisi verilmişti."
Son olarak hoşuma giden başka bir alıntıyı daha sizlerle paylaşıyor ve kitabı okuyup sohbet edecek birini ararsanız bana ulaşmanızı istiyorum. Kahveler benden!
Not: Özellikle fikri olan birisi okursa kitabı lütfen tabloları doldurup paylaşsın da inceleyelim :)
"Veri içinde boğulan bir kurum verisiz olandan iyidir. Veri sistemleri uygulamanın maliyetinden korkanlar bu noktayı kaçırıyorlar. Öte yandan, verilere dayanarak alınan kararlar, küçük olanları otomatikleştirirken yalnızca büyük olanları riske atar."
Not: Bu alıntının hoşuma gitmesiyle bu dönem istatistik dersi almamın %100 bağlantısı vardır.
Kitabını bana ödünç verdiği ve önerdiği için Adil Hocam'a tekrar teşekkür ediyorum :)
İyi okumalar diliyorum!
İyi okumalar diliyorum!
Elif Nisa Güler
Güzel bir yazı olmuş hocam elinize sağlık. Resimleri telefonda okuyamadım ama tekrar bilgisayardan bakacağım. Teşekkürler.
YanıtlaSil