ODTÜ İşletme 1. Sınıf 1. Dönem Dersleri: Financial Accounting

FINANCIAL ACCOUNTING

Ne Zaman Aldım?: 2019-2020 Sonbahar Dönemi

Kimden Aldım?: Can Öztürk

Geçiş Notum: AA

Kullandığımız Kitap: Weygandt, Kimmel, Kieaso: Financial Accounting: IFRS, 3rd Edition

Pratik Yapmak İçin Kitap Soruları: http://bcs.wiley.com/he-bcs/Books?action=resource&bcsId=9784&itemId=1118978080&resourceId=39347

“Lisedeyken kalkülüsten daha mantıklı bir şey olamayacağını düşünüyordum, sonra Accounting aşkım ile tanıştım… Academic Entrepreneur olmak için geldiğimiz yerden Accountant olup çıkacağız diye çok korkuyorum.”

Dersle ilgili gözünüzü baya bir korkutacaklar. İşletmenin en zor dersi olduğuna dair efsaneler de hala dolanmakta. Ancak dersin olayı anladığım kadarıyla AA alana kadar ağlayıp, AA aldıktan sonra “Abi bakkal hesabı ya” diye hava atmak. Ancak söylemeliyim ki ders bakkal hesabı falan değil, özellikle ODTÜ İşletme bölümü tek dönemde sizden neredeyse bir şirketin muhasebesini tutacak kadar bilgiyi öğrenmenizi istiyor. Yatırım araçları, bunların yorumlanması, finansal bilançolar… Toplam 14 chapter’dan oluşan kitabı bir dönemde bitiriyorsunuz zaten. Finalde de senenin başından itibaren tüm konular dahil oluyor. Kaldı ki ilk midterm konusunu anlamamışsanız (debit/credit) dersin geri kalanını anlamanız gerçekten çok zor. Tıpkı matematik gibi konular birbirini bağlıyor. Accounting çalışana karşılığını veren, eğer gerçekten emek verirseniz mantığını kavrayabileceğiniz bir ders.

Burada gözünüzü korkutacakları diğer bir durum ise dersi veren hoca olabilir. Açıkçası Can Hoca’yı tüm dönem boyunca en önden dinledim ve her ders en az bir soru sormuşumdur. (Aynı şekilde dersi AA veren dostum Ekin de) Hoca sizin ilgili olduğunuzu görünce anlatma işinde hevesleniyor, buna da inanıyorum. Bu yüzden ne olursa olsun, bu tüm derslerde vereceğim yegâne tavsiye herkese, hocalara ön yargılı yaklaşmayın ve derse gidin. Accounting = dersi dinlemek + kitabı okumak. Hele ki 10. Chapter’daki Market Rate, State Rate üzerinden table’lar ile yapacağınız sorularda derse dinlememişseniz sonradan kitaptan anlamak çok zor olabilir…

ACCOUNTING ÇALIŞMA TAKTİKLERİ

“Accounting’de başarmanın %95’i soru çözmek ve mantığını anlamaktır.”

·         Dönem tam anlamıyla başlamadan önce, ders seçimi olabilir, yazın olabilir, hafta sonları olabilir, Accouting nedir ne değildir öğrenmek sizin için çok faydalı olacaktır. Direkt derse gitmektense bazı hesapların adını bilmek, ne mantıkla çalıştığını anlamak derse olan ön yargınızı da yıkacaktır.

-Kitap önerisi: The Accounting Game (https://elocankt.blogspot.com/2019/12/isletmeciler-icin-kitap-onerisi.html )

-YouTube kanal önerisi: Accounting Stuff (Zaten bu kanalın sahibi gerçekten iyi işler yapan ve kendisini izlettiren birisi, Accounting’i vermiş olsam bile aboneliğimi sonlandırmadım ve yeni videolarını izlemeye devam ediyorum…)

·         İlk midterme kadarki olan süreçte günlük tekrar yapmanız dersin mantığını kavramak için gerekiyor. Bu süreçte ben her gün canım abim ve arkadaşım, birlikte Accouting dersini aldığımız Ekin’i sorularımla darlıyordum. Ekin de sadece sorduğum soruları yanıtlamakla kalmıyor aynı zamanda bana muhasebede yeni pencereler açıyordu. “Elocan, D&R mesela hediye, indirim çekleri veriyor. Sence bunları muhasebe defterine nasıl kaydediyor, müşterilerin bunları kullanıp kullanmayacağı da kesin değil?” Açıkçası bu noktada nasıl bir tavsiye vermeliyim bilmiyorum çünkü herkesin bir Ekin abisi yok, o yüzden ben de çalışma arkadaşı bulmayı tavsiye edeceğim. Çünkü Ekin dışında yine bölümden ve ofisten arkadaşım Kubilay ile birlikte kitaba ait testleri çözmüştük. Her ders ya da bu dersin her kısmı bir arkadaşınızla çalışılmaz ancak gözlemlediğim kadarıyla Accounting birisi ile çalıştığınızda daha çok verim aldığınız bir ders. Sürekli sorularınızı birlikte tartışabileceğiniz, kafa kafaya verseniz de soruları çözemediğiniz takdirde birlikte hocaya gidebileceğiniz çalışma arkadaşlarınız olsun. Bu ilk konuların mantığını gerçekten iyi anlamalısınız.

·         Diğer bir taktik ise hocaya soru sormaktan geçiyor. Açıkçası bu konuda biraz zorlandığımızı itiraf etmeliyim. Can Hoca, Çankaya Üniversitesi’nde çalışıp bizim bölümde part-time ders verdiği için her zaman odasına bulmak mümkün değildi. (Diğer bölümlerde nasıl bilmiyorum ama ODTÜ İşletme’de bugüne kadar hangi hocaya gidersem gideyim kapısı sonuna dek açıktı. Sorunuz oldu mu mail atmaktan, hocaların kapısını çalmaktan çekinmemek de diğer tavsiye olacak galiba…) Sorularımızı sorabilmek için önceden mail atmamız ya da ofis saatini kullanmamız gerekiyordu ki tüm ofis saatlerinde benim dersim vardı. Yine de Can Hoca’ya teşekkür etmem lazım, çünkü ofis saati olmasa da dersten önce gelerek sorularımızı çözmüştü. Buradaki tek şikâyetim kitaptaki karmaşık soruları çözmek için bir recitation saati olmaması. Bu, bu sene sonunda bölüme vereceğim bir feedback olacak çünkü zaten bu kadar ayrıntılı muhasebe dersini tek dönemde alıyoruz, en azından bir soru çözüm saati olması gerekiyor. İnsanların bu şekilde zorlanması çok normal, özellikle final döneminden önce ek derslerle tamamlanan bu ders için soru saati koymamak daha da zorlaştırıyor dersi.

·         ODTÜ gibi bir yerde derse gitmeden önce bir ödev yoksa derse çalışıp gitmenin ne kadar zor olduğunu tecrübe ettim ama en azından bilmediğimiz İngilizce sözcüklere bakabileceğimizi düşünüyorum. Ben çoğu zaman ringte hallettim bu işi. Gidip de Retained Earnings’in Türkçesi neymiş diye bakın demiyorum, ama ben bu derse başladığımda disposal of equipment dendiğinde ne dediğini anlamıyordum. Disposal’a baktım mesela. Bunun gibi kilit sözcüklere bakmak, dersi anlamanızı sağlayacaktır. Bunun dışında derste telefona bakma işine %100 karşı olsam da İngilizce sözcüklere bakmak için zaman zaman istisnalar yapılabilir. İnternet gerektirmeyen sözlükler Twitter bildirimlerini görmenizi engelleyecektir.

·         İlk midtermde günlük tekrar yaptınız, notunuzu tuttunuz, sınava girdiniz soru tiplerini gördünüz… 2. midterme kadarki süreçte günlük tekrar yapmak gibi bir şansınız olmayacak. ODTÜ’ye hoş geldiniz! Her hafta bir sınavınız olacağı için tekrar etseniz bile not çıkartamayacaksınız, bu yüzden zaten ilk kısımların mantığını iyice kavramanız gerekiyor. Ne kadar vaktiniz olmasa da bu dersin kitabını okumadan direkt slaytlarına geçmeyin. Çünkü birincisi kitaptaki sözel kısımlar da soru olarak gelebiliyor (GAAP açılımını sormuştu hoca sınavda… P principles mı procedures mü?) ikinci olarak da konuyu ezberlemekten ziyade mantığını anlıyorsunuz. Bir de kitaptaki yandaki notlar sayesinde IFRS ve GAAP farklarını öğreniyor, aynı zamanda İngilizcede ve muhasebede birbiri yerine kullanılan kelimelere göz atmış oluyorsunuz. Böylece sınavda İngilizce eksikliği yüzünden yanlış yapmıyorsunuz.

·         Syllabus önemli! Syllabus’ta verilen soruları çözerseniz (mt1 ve mt2’de çözecek vaktiniz oluyor ancak finalde birazcık zorlayabilir) önünüze gelecek soruların %99’unu yapabilir hala geliyorsunuz. Gerçekten zor ve beyin yakan sorular. Ekin’le konuları slayttan tekrar ettikten sonra syllabus’taki soruları çözüyorduk birlikte. Ancak final sınavına gelip 14 chapter’dan sorumlu olduğunuzu görünce maalesef testbank çözme yoluna gidiyorsunuz.  (Kitapta her ünitenin sonundaki çoktan seçmelilerin online hali gibi aslında: http://bcs.wiley.com/he-bcs/Books?action=resource&bcsId=9784&itemId=1118978080&resourceId=39347 ) Ki bu da son konuların yeterince öğrenilmemesine neden oluyor. Bana kalırsa bu derse 1 dönem çok yetersiz. Tamam, öğreniyoruz, ama yeterince öğreniyormuşuz gibi gelmiyor. Gerçi ODTÜ’de hiçbir şey yeterince hissi vermiyor. Kendiniz bile…

·         Son olarak diyeceğim şey şu ki, derslere düzenli giden, kitabı ve slaytları birer kez okuyan ve sınavdan önce de en azından test bank’i çözen birisi bu dersi minimum BB ile geçer. Accounting nankör değil, sevin onu.

UFAK TEFEK AKLIMDA KALANLAR

CHAPTER 1

-Baya bir sözel soru geliyor buradan. ODTÜ İşletme’de okuyorsanız Adil Hoca’nın Fundamentals of Business dersinde ayrıntılı olarak anlattığı şeyleri soruyorlar genelde. (Corporation, Partnership avantajları gibi) Bunun dışında çok ayrıntı sözel sorular gelebiliyor. 

-Kitaptaki ünite sonu soruları çözdüğünüzden emin olun. Journal ile Ledger farkını bildiğinizden de aynı şekilde…

CHAPTER 2

-Bence dersi B+ mı vereceğiniz yoksa C- mi vereceğiniz bu noktada belli oluyor. Çünkü debitler ve creditler burada işin içine giriyor. YouTube/Accouting Stuff kanalını tekrar öneriyorum!

-Diğer bir husussa Assumptionlar… Şirketin de bir birey olduğunu fark etmen Economic Entity Assumption mesela. Bunları bilmen gerekiyor. Yalnızca Accouting için de değil, yönetici olacağız ya hu biz!

-Sonuç olarak nasıl kayıt yapacağını bu chapter’da öğreniyorsun ve o hafta bu chapter’ı tekrar etmen şart! Üstteki taktiklere uy ve lütfen bu sözel kısımları, nasıl kayıt yapacağın gibi konuları tekrar etmeyi ihmal etme.

CHAPTER 3

*Fiscal year, Calender year kavramlarını bildiğinden emin olmalısın.

*Aynı şekilde ilerde direct method / indirect method muhabbetlerinde karşına tekrar gelecek Cash Basis versus Acrual Basis Accounting de bilmen gereken diğer önemli konular.

*Burada vereceğim yegane tavsiye ADJUSTING ENTRY yaparken önce incorrect entry altına önce olması gereken correct entryi gir, ardından correcting entry’e başla. İnan bana hata yapma oranın düşecek. Kafandan yapmaya çabalama.

CHAPTER 4

*Bilmen gereken iki şey var:

1. Hesapları hangi sıra ile kapatman gerektiği

2. Önceki chapterlarda öğrendiğin hesapların balance’larının nerede olduğu. İşte tam bu nedenden 2. Chapter çok çok önemli. Çünkü sen Revenue’nun balance’nın credit olduğunu bilmezsen hesabı kapatırken debitlemen gerektiğini de bilmezsin.

CHAPTER 5

-Closing Entry yaparken (Hesapları kapatırken, revenue debit income summary credit, expense credit income summary debit…) sorunun öncesindeki Adjusting Entryleri dikkate almayı unutmayın. Sales Returns and Allowances hesabını iyice inceleyin.

-Interest expense: non-operating expense’dir.

-Gross Profit = Net Sales – Cost of Goods Sold

-Net Purchases = Purchases – Purchase Returns and Allowances – Purchase Discounts

-Cost of Goods Purchased  = Net Purchases + Freight-In

*Freight-In: Eğer ürünü ulaştırma masraflarını alıcı öderse bu Freight-In olur. Recording Sales Merchandise’ı Periodic ve Perpertual Inventory System ile yapabiliyoruz ve burada bir ayrım oluyor. Eğer Perpetual’da kaydedersek ve ulaştırma masrafını biz ödersek Inventory debitleyip, Cash creditliyoruz; buna karşılık Periodic Inventory System’de Freight-In debitleyip, Cash creditliyoruz. Bu iki sistem arasındaki farkları bilmek gerekiyor. Temel farktan söz edecek olursam Perpetual’da Inventory hesabı varken, Periodic’te böyle bir hesap yok onun yerine Purchases hesabı kullanılıyor.

*Freight-Out: Ürünü alıcıya ulaştırma masraflarının satıcı tarafından ödenmesi.

CHAPTER 6

Derste anlamadığım ve Ekin anlattığında bu muymuş dediğim elimizde kalan ve sattığımız Inventory’lerin maliyetlerini hesaplamaya yarayan üç sistemi çok iyi bilmeniz gerekiyor:

   * FIFO = First-In-First-Out: İlk aldığınız malları, ilk satarsınız. Yani diyelim ki siz 3 mal aldınız, ilk aldığınıza 300 TL ikincisine 400 TL ve üçüncüsüne de 500 TL verdiniz. (Enflasyon var mesela bu durumda, fiyatlar artıyor. Soruda size enflasyonun arttığı durumda da diyebilir.) Sonra birisi geldi ve sizden mal almak istedi. Satacağınız mal 300 TL’likmiş gibi düşüneceksiniz. Atıyorum 600 TL’ye sattınız. Karınız 300 TL olacak. Gerçek hayata en uygun olan da bu zaten. Yani bir sebze-meyveci düşünün, ilk aldığını ilk elinden çıkarmaz mı? –Bu şekilde de soru gelebiliyor, en hayata uygun olan şeklinde-

    *LIFO = Last-In-Last Out: Burada ise durum tam tersi. Son aldığınız ürünü ilk satıyorsunuz. Yukarıdaki örnek üzerinden düşünürsek. 600 TL’ye bir ürün sattığınızda karınız yalnızca 100 TL oluyor. E ne oldu? Net income azaldı, vereceğiniz vergi de azaldı dolayısıyla. Böyle bir etkisi olduğu için LIFO, IFRS’de yasaklı. Amerika sisteminde ise serbest. (GAAP)

   *Weighted Average Cost Accounting’de ise ünitler üzerinden bir örnekle gidelim. Diyelim ki 200 ünite malı tanesi 2 TL’den,  ardından 300 ünite malı ise tanesi 1 TL’den aldınız. (Deflasyon durumu olmuş burada da, fiyatlar azalmış. Tabii ki belli bir aralıkta sürekli azalıp azalmadığını bilmiyoruz ve deflasyon olması için bu durumun gerçekleşmesi gerekir ama hadi gerçekleşmiş gibi davranalım.) Yapacağınız şey (200x2)+(300x1)/500 böylece tane başı satacağınız parayı bulabilirsiniz. Bildiğimiz ağırlıklı ortalama hesaplama aslında…

CHAPTER 7

*Fraud Triangle

1. Opportunity

2. Rationality

3. Financial Pressure

CHAPTER 8

*Accounts Receivable Turnover hesaplarken, Beginning A/R’dan ve Ending A/R’dan Allowance for Doubtful Accountları çıkartmayı unutma!

-Write off durumunda = Allowance for Doubtful Accounts debit, A/R credit

-Uncollectible olacağını estimate ettiğinde = Bad Debt debit, Allowance for Doubtful Accounts credit

*Bir önceki yılın ending inventory’sindeki hatanın bir sonraki yılı nasıl etkileyeceğini iyi öğren.

*Cash Realizable Value = A/R – Allowance for Dountful Accounts

CHAPTER 9

*Residual Value = Salvage Value

*Book Value = Cost – Accumulated Depreciation

*Declining Balance Method = Double Declining Balance

-Yıl içinde alınan equipmentlara (ocak ayı yerine) parcel depreciation uygulamayı unutma!

-Licance Expense ve Prepaid Insurance’ın ayrı birer hesap olduğunu ve cost of equipment içerisinde olmadığını unutma. Yani arabanı boyadığında direkt vehicle hesabını kullanabilirsin ama arabana sigorta yaptığında bunu Insurance olarak ayrı bir hesapta kaydediyorsun. Buna karşılık Sales Taxses ve painting and lettering, cost of equipment içerisindedir.

-Depreciation hesaplarken birkaç yol var. Bunlardan Declining-Balance en çok tricki olan. Diğerlerinin aksine Salvage Value çıkartmadan işlem yapıyorsun. Sınavda gelme ihtimali en yüksek olan bu. Verilenin iki katı kadar eskiteceksin, şeklinde kodlamıştım kafamda.

CHAPTER 10

-Accrued Expenses, current liablities’e girer.

*Work In Capital = Current Assets – Current Liabilities

*Current Ratio = Current Assets / Current Liabilities

-Carrying Value = Anlık değeri: Satsam bu bondu kaça satarım?

*Par: Üzerinde yazan değer

*Per: Mesela bir Share’in tane başı değeri

-Paid-In-Capital in Excess of Par hesabında para olup olmadığını iyi kontrol etmemiz lazım. Eğer o hesapta para yoksa Retained Earnings’ten harcayacağız zararlar için. Bundan dolayı önce kar edip sonra zarar ettiğimiz sorularda dikkatli olmakta fayda var.

-Capital Stock da Paid-In Capital in Excess of Par da credit balance hesaplardır.

-Determining the market value of a bond

CHAPTER 11

-Dividendları ayrıntılı olarak incelediğimiz bu chapter’da sorularda dividendları kaç yıllık dağıttığına dikkat etmeniz gerekiyor.

-Diğer bir bilmeniz gerekense Share Premium’lar, Share Capital’ler Balance Sheet’te nasıl sıralanıyor. (Mesela Share Capital Ordinary, Share Capital Preference’dan sonra listelenir.) Bunları özellikle bir Balance Sheet açıp görsel bir şekilde öğrenmenizi tavsiye ederim.

CHAPTER 12

*“Yönetici olunca muhasebecine ek iş çıkmasın diye %15 hissesine sahip olduğun şirketten yeni hisse almak için yeni mali yılı bekleme inceliği... Equity method, cost method uğraşmasın...”

*"Verelim bakalım shareholderlarımıza dividend, nolacak yani canımızdan mı gidiyor stock investmentsımızdan gidiyor..." (Eğer hissen %50-%20 arasında ise, equity method)

CHAPTER 13

*Classification of Cash Flows muhabbetine fazlasıyla hakim olanız gerekiyor. Özellikle Dividend aldığınızda operating, verdiğinizde ise financing olması beni hep üzmüştür...

Bu itemlerin GAAP'te ve IFRS'te farklı sınıflandırılması da diğer önemli bir konu.

*Direct/Indirect Method bu chapterın can alıcı noktası. Şu videolar fazlasıyla yardımcı olacaktır:

CHAPTER 14

*Vertical Analysis yaparken equity ve liabilities’e bakarken ‘base’imizin equity + liabilities olduğunu unutma. Equity’yi sorsa bile hesaplayabilmek için ikisini de bilmen gerekiyor.

*Income Statement’ta Vertical Analysis yaparken temel alacağın şey NET SALES. Unutma net income değil.

DERS BİTSE DE KAFAMDA  BİTİREMEDİKLERİM

*Interest Receivable neden Account Receivable’den farklı bir account?

*Times-Interest-Earned’ün mantığı nedir? (=Net Income + Interest Expense + Income Tax Expense / Interest Expense)

*Türkiye’de dividend vergisi var mı? Hangi taraf için nasıl işliyor?

*Earning Per Share = Net Income – Preferred Dividends / Weighted-Average Common Shares Outstanding’deki Weighted Average nasıl hesaplanıyor?

NOTLARIMDAN KESİTLER 

(Aslında çoğunu yukarıda özetledim)